|
Şüfa hakkı nedir?
Hisseli mülklerin satışında aynı mülk üzerinde pay sahibi olan hissedarların
öncelikli satın alma hakkıdır.
Hissedarlık durumu meydana geldikten sonra hissedarlardan her biri kendi
payını üçüncü bir kişiye sattıkları takdirde öteki hissedarlar yararına şufa
hakkı doğar. Şufa hakkından feragat edilebilir. Bunun resmi şekilde yapılıp
tapuya tescil edilmesi gereklidir (satın alma hakkını kullanmamak). Paydaşlar
arasında şufa hakkı kullanılamaz. Taksimi yapılmış veya kat mülkiyetine
geçilmiş taşınmazlarda şufa hakkı kullanılamaz. Şufa hakkının kullanılması;
diğer hissedarlar tarafından satışın yapıldığını öğrendikleri tarihten
itibaren bir ay, öğrenilmemesi durumunda on yıldır. Bu sürenin geçirilmesi
hak düşürücüdür.
İki çeşit şufa vardır:
Sözleşmeden doğan şufa hakkı
Kanuni şufa hakkı (Tapuya şerh edilmez)
Örnekle..
A) ŞUFA HAKKI (ÖNALIM)
Şufa hakkı, bir taşınmaz malın satılması halinde, onu diğer alıcılara nazaran öncelikle satın alabilme hakkıdır (MK. 732,735).
a) Kanuni Şufa
Hissedarlık esasına göre tescilli taşınmaz mallarda hissedarların birbirlerine karşı şufa hakları vardır. Bu hak kanun tarafından tanındığından kanuni şufa hakkı denmektedir. Kanuni şufa hakkının tapu kütüğüne şerhine gerek yoktur. Taşınmaz malda hisse sahibi olmak bu hakka sahip olmak için yeterlidir. Hissenin çok veya az oluşunun da önemi yoktur.
Şufa hakkının kullanılmasına esas olmak üzere, tapuda yapılan satışları şufa hakkı sahibine ihbar yükümlülüğü satıcıya ve yeni alıcıya aittir. Tapu sicil müdürlüğünün ihbar yükümlülüğü yoktur. Yapılan satış alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirilmelidir (MK.733/2).
Bu haktan feragat edilebilir (MK.733). Feragat noterden yapılabileceği gibi tapu sicil müdürlüğüne başvurarak da yapılabilir. Tapu sicil müdürlüğüne başvurulması halinde feragat edenin beyanı tescil istem belgesine yazılarak tapu kütüğünün şerhler sütununa aşağıdaki şekilde şerh edilir. Feragatın bedelli veya bedelsiz yapılmış olmasının tapu sicili açısından bir önemi yoktur. Bu işlem için maktu terkin harcı alınması gerektiği düşüncesindeyiz.
Örnek: Şufadan feragat:Leyla Üren kanuni şufa hakkından feragat etmiştir. Tarih-Yev.
b) Sözleşmeden Doğan Şufa
Bir taşınmaz malın maliki veya hissedarı tarafından o taşınmaz üzerinde mülkiyet payı bulunmayan bir üçüncü kimseye sözleşme ile tanınan şufa hakkıdır.
Bu şufa sözleşmesinin noterce düzenlenmiş olması gerekir (TST.55). Şufa hakkının tapu siciline şerhi, malik veya yetkili temsilcinin yazılı istemi ile olur. Ancak şufa sözleşmesinin de şerh istemi ile birlikte tapu sicil müdürlüğüne verilmesi gerekir. Şerh isteme yetkisi şufa hakkı sahibine de verilebilir.
Şufa hakkı tapu kütüğüne şu şekilde şerh edilir.
Örnek: ....... ..... lehine beş sene süreyle şufa hakkı. Tarih Yevmiy Bu haktan feragat halinde feragat beyanı tescil istem belgesine yazılarak kütüğün şerhler sütunundaki şufa hakkı terkin edilir. Terkin işlemi için maktu terkin harcı tahsil edilir.
Tescil İstem Belgesinin Yazımı (Şufaİştira Vefa İçin)
Yukarıda niteliği gösterilen taşınmaz malın ¼ hissesi ............... adına kayıtlıyken; bu kez, ben Resul oğlu Bora UYSAL ile Havva GÜRSEL arasında yapılan Antalya 4. Noterliğinden tanzim edilen 21/05/1999 tarih 14506 sayılı şufa (vefaiştira) hakkı sözleşmesine istinaden Havva GÜRSELin hissesi üzerine lehime şufa (iştiravefa) hakkı şerhi verilmesini talep ile 492 sayılı Harçlar Kanununa göre yukarıda gösterilen değerin emlak vergisi değerine yeniden değerleme oranı uygulanmak suretiyle bulunacak değerden düşük olmadığını, aksi halde aradaki farkın V.U.K. na göre cezalı olarak tahsil edileceği hususunun Tapu Sicil Müdürü tarafından tarafıma bildirildiğini beyan ederim.
|
